Peter Nestler: 01

30 March, 2017 - 19:00
KASKcinema

Jean-Marie Straub omschreef Peter Nestler ooit treffend als “un documentariste non réconcilié.” Hier is een filmmaker, zo meende hij, die niet probeert een werkelijkheid vast te leggen om ze te doen overeenstemmen met vooropgestelde denkbeelden. Hij besteedt eenvoudigweg aandacht aan wat zich voor hem bevindt: aan mensen en hun alledaagse omgeving, hun rollen in productie- en veranderingsprocessen, hun getuigenissen van onrechtvaardigheid en verzet. Bovenal laat hij mensen praten in plaats van voor hen te spreken en stelt hij vertrouwen in wat zij te zeggen hebben in plaats van te herhalen wat ze verwacht worden te zeggen. Door de uiterste aandacht te besteden aan tastbare werkelijkheden en stemmen die al te vaak worden genegeerd of verwaarloosd, slaagt de filmmaker erin de wereld op een nieuwe manier te kaderen. Hartmut Bitomsky, een andere openlijke bewonderaar van Nestlers werk, omschreef deze aanpak als één van “Finden, Zeigen, Halten” (vinden, tonen, vasthouden): zoals een archeoloog die geduldig en zorgvuldig peilt naar sporen van geschiedenissen die het heden blijven achtervolgen.

_______________

 

In the presence of Peter Nestler.

Am Siel / By the Dike Sluice

Peter Nestler
,
DE
,
1962
,
35mm
,
b&w
,
12'

De eerste film van Peter Nestler, gemaakt in samenwerking met Kurt Ulrich, is een portret van een klein en rustig zeedorp in het Duitse Oost-Friesland, gezien vanuit het perspectief van een oude dijksluis. De tekst, geschreven en gesproken door de dichter en kunstenaar Robert Wolfgang Schnell, spreekt eerlijk en onbevangen over de geschiedenis en het leven in het dorp en het zwoegen van de vissers. Fijngevoelig evoceren de woorden de transformatie door de oorlog en de verandering door de verdwijning van de traditionele manieren van levensonderhoud. “Dit is iets fundamenteel: het concrete is ons zo vreemd, de kijker is niet langer het onderwerp van de beelden, niemand eigenlijk. We kunnen enkel bezit nemen via fantasie, die echter buiten de dingen staat. Het commentaar met zijn onmogelijke zelf blijft proberen, maar de dijksluis in beeld is maar één ding tussen vele.” (Hartmut Bitomsky)

Itinéraire de Jean Bricard

Danièle Huillet & Jean-Marie Straub
,
FR
,
2008
,
35mm
,
b&w
,
40'

Itinéraire de Jean Bricard is gebaseerd op het boek van Jean-Yves Petiteau en bestaat uit lange travelings van de Loire rivier, gefilmd in zilverachtig zwartwit. Dit is de plaats waar Bricard opgroeide tijdens de Duitse bezetting. Observaties van het land en het water vergezellen Bricards verhaal. Zijn vertelling, opgenomen door Petiteau in 1994, behelst de rijke geschiedenis van de regio: van commerciële visserij en landbouw in de jaren dertig tot de bezetting, het verzet en haar brutale onderdrukking. De film is opgedragen aan Peter Nestler.

Die Donau rauf /Up the Danube

Peter Nestler & Zsóka Nestler
,
DE
,
1969
,
16mm
,
colour
,
31'

De films van Peter en Zsóka Nestler zijn geschiedenislessen die het verleden in verband brengen met het heden en het oude met het nieuwe. Aan het begin van deze film luisteren we naar een traditioneel Hongaars lied over de geschiedenis van de Donau (“...de wind waait vanaf de Donau...”) en zien we beelden van de handen van een pottenbakker die een vaas vormgeeft op een wiel. We horen een jongetje in een klaslokaal in detail de feiten beschrijven van de Slag bij Mohács uit 1526. Het werk is gefilmd in prachtige kleuren in de zomer van 1969 en documenteert een reeks reizen met een stoomboot. De veelgelaagde verhalen, opgediept uit het verre en recente verleden, vloeien samen met de trage voortgang van de rivierboot, het bewegende landschap en beelden van arbeid. De film richt zich tot de culturele, sociale en politieke geschiedenis van de rivier door het samenbrengen van verspreide geschiedenissen: van de gevonden overblijfselen aan de oevers, over de geschiedenis van de scheepsbouw en handel tussen de twee wereldoorlogen, tot de zeventiende-eeuwse boerenopstand en de gruwel van de Holocaust, geëvoceerd door een gedicht van Miklós Radnóti. De archeologische dimensie van Nestlers werk is samengevat in één van de eerste beelden van de film: een jongen speelt met een hoopje botten dat hij opgroef uit de grond. Het zette filmmaker Hartmut Bitomsky ertoe aan het belangrijkste gebaar van Nestlers werk te omschrijven als één van “vinden, tonen en vasthouden.”