Artistic Research
Vandaag wordt het begrip 'artistiek onderzoek' steeds vaker gehanteerd in het kunstonderwijs en binnen de modernisering van Europese onderzoekssubsidies voor humane wetenschappen. Deze drie filmprogramma's benaderen het begrip met een licht ironische toon, maar vormen ook een voorstel voor een herevaluatie van de term via concrete kunstwerken - in dit geval, films. Er wordt algemeen aangenomen dat avant-garde filmmakers regelmatig onderzoekers worden binnen het domein van hun medium: de concepten, materialiteit en technologie van film. Maar wat gebeurt er als we verder of dieper gaan? Wat als we beslissen dat kunstenaars even waardevol onderzoek kunnen voeren binnen andere domeinen zoals de natuurwetenschappen, etnologie, linguïstiek of religiewetenschappen?
Hoewel kunst en wetenschap erkend worden als twee dimensies van een gedeelde culturele ruimte, bezetten ze nog steeds sterk gescheiden 'werelden' die elkaar zelden overlappen. De voorbije decennia zagen we echter een toename van academische-wetenschappelijke interesse in artistieke motieven, methodes en inspiraties (én vice versa) waarbij de grenzen tussen het specifieke wetenschappelijke of artistiek/poëtische vervaagden. Er zijn altijd sporen van onderzoek terug te vinden in kunstwerken en een vorm van poëzie vindt steeds zijn weg in het wetenschappelijke veld.
Deze 3 filmprogramma’s adresseren deze vervagende grenzen vanuit het standpunt van kunst. Indien men deze films zou benaderen als traditionele onderzoeksprojecten zouden de meesten heel waarschijnlijk ‘falen’. Maar ze integreren, bewust of onbewust, wetenschappelijke methodes of concepten in hun praktijk. (Het zou uiteraard mooi zijn om deze benadering te vervolledigen met een publieke demonstratie van wetenschappelijke experimenten, geënscenereerd door ‘curators of science, en te focussen op alle aspecten van beeldvorming, compositie en montage inherent aan dergelijke experimenten.)
Kortom, we willen graag een kritische verschuiving in perspectief voorstellen bij het bekijken van deze artefacten. Van de stabiele procedures van de etnografische film naar meer gewaagde en poëtische registraties en herschikkingen van levens, rituelen en gewoontes. Van de documentering van religieuze gemeenschappen naar een onderzoek van de talen waarop geloofssystemen zijn gebaseerd. Van werken die een onconventionele esthetische ervaring bieden naar een cinema die levendig speelt met de opstellingen van wetenschappelijk onderzoek of ze parafraseert.
Wat onszelf betreft, we gebruikten geen enkel diepgaand onderzoek toen we de selectie maakten; we trachtten om zowel cinematische als wetenschappelijke hiërarchieën te vermijden en schuwden het gebruik van verifieerbare (of falsificeerbare) procedures; we leverden onszelf over aan de genoegens van film als een niet gestratificeerde manier van creatie. De meerderheid van de geselecteerde films komen uit de collectie van het Oostenrijkse Film Museum, Wenen.
Curated by Alejandro Bachmann & Alexander Horwath (Austrian Film Museum)
Supported by Österreichisches Kulturforum Brüssel
