Ana

21 April, 2013 - 18:00
Paddenhoek

Een manier van leven die onder geen enkele huidige wet valt en enkel aandacht schenkt aan de wijsheid en het advies dat ons bereikt vanuit antieke tijden.

Zo schreef Franz Kafka in De Grote Muur van China. Het is deze tekst, voorgelezen in het gutturaal subdialect van het noordoosten van Portugal, die het hart vormt van Tràs-os-Montes, António Reis' en Margarita Cordeiro's eerste portret van de Nordeste Transmontano streek, de “grens van smart” tussen Spanje en Portugal. Hier, buiten het bereik van de arm der wet, uit het zicht van de waakzame ogen van de hoofdstad, volhardt een andere vorm van gemeenschap, een diepgewortelde verbondenheid tussen man, land en de seizoenen. Hier, op het kruispunt van verschillende tijden, bespookt door een gewelddadige geschiedenis van inquisitie en onderdrukking, ondergedompeld in antieke mythen en primitieve rites, biedt de tijd weerstand. In de woorden van Rainer Maria Rilke, wiens poëzie hun werk heeft geïnspireerd: "Toen achter de gestalten meer dan alleen het voorbije was en voor ons niet de toekomst." In deze rustieke dorpen, van dag tot dag werkend als "boeren van cinema", creëerden Reis en Cordeiro twee prachtige fresco's die levensvormen afbeelden die niets verplicht zijn aan de regels van ‘Empire’. Het is een wereld van volharding, altijd op de rand van verdwijnen; bomen van leven floreren en verwelken, gevangen in de stuiptrekkingen van de grote cyclus van verandering.

Ana

António Reis & Margarida Cordeiro
,
PT
,
1982
,
16mm
,
colour
,
116'

Een film van dichters, maar ook van geologen, antropologen, sociologen, van alle mogelijke ‘logici.’ Reis en Cordeiro zijn Portugezen, maar niet uit Lissabon (dat is een veel te provinciale hoofdstad), zelfs niet uit Porto. Ze situeren hun films in dit noordelijk deel van Portugal waar de toeristen nooit komen (ze vallen de Algarve in hordes binnen, de dwazen). Mooie en verlaten landschappen, die moeten worden gezien als weelderige ruïnes; een platteland dat wordt gefilmd alsof het een stad is. In Ana hebben de bomen, de wegen, de stenen van de huizen bijna namen. Alles is een knooppunt, niets is anoniem. De film is een troostend gezoem: het geluid van de wind doet de beelden aanzwellen en terugvloeien als een zee. Er is leegte te midden van deze sensaties, zoals er een leegte is in dit deel van Portugal. De films van Reis en Cordeiro leggen een desoriënterende situatie van emigratie vast, veroorzaakt door de uittocht: de mannen zijn vertrokken, de kinderen zijn nu aan hun spel overgelaten en de ouderen moeten de plaatsen bewaken. Er is hier geen toezicht van de ouders, alleen de voogdij van grootouders, in een spel van blikken, vluchtig en teder, verrast en serieus. (Serge Daney)