Trás-os-Montes

20 April, 2013 - 13:00
Paddenhoek

Een manier van leven die onder geen enkele huidige wet valt en enkel aandacht schenkt aan de wijsheid en het advies dat ons bereikt vanuit antieke tijden.

Zo schreef Franz Kafka in The Great Wall of China. Het is deze tekst, voorgelezen in een subdialect met veel keelklanken uit het noordoosten van Portugal, die in het hart ligt van Tràs-os-Montes, António Reis' en Margarita Cordeiro's eerste portret van de Nordeste Transmontano regio, de 'grens van verdriet' tussen Spanje en Portugal. Hier, buiten het bereik van de arm der wet, uit het zicht van de waakzame ogen van de hoofdstad, verblijft nog steeds een andere vorm van gemeenschap, een uitputtende verbondenheid tussen man, land en de seizoenen. Hier, op het kruispunt van verschillende tijden, achtervolgd door een gewelddadige geschiedenis van inquisitie en onderdrukking, ondergedompeld in antieke mythen en primitieve rites, biedt de tijd weerstand. In de woorden van Rainer Maria Rilke, wiens poëzie hun werk danig heeft geïnspireerd: "When behind each shape more that the past lays hidden, when that which lay before us was not the future." In deze landelijke dorpen, werkend van dag tot dag als "boeren van de cinema", creëerden Reis en Cordeiro twee prachtige fresco's die levensvormen afbeelden die niets verplicht zijn aan de bevelen van het rijk. Het is een wereld van lijdzaamheid, altijd op de rand van verdwijning, zo ook florerend en verwelkend, gevangen in de stuiptrekkingen van de grote cyclus van verandering. Tot de bomen van leven uiteindelijk bezwijken onder de winter van de dood.

Trás-os-Montes

António Reis & Margarida Cordeiro
,
1976
,
16mm
,
colour
,
111'

"Ik heb nimmer een Portugese film gezien die het op een zo diepgaande en prachtige wijze over Portugal heeft, niet enkel over de aarde, de mensen en de gezichten maar ook de dromen, de verhalen die de gelaagheid van millenia hebben. We zien eerst een documentaire openbloeien die zich als een etnografische parel aanbiedt, waarna we naar iets evolueren dat eerder bij science-fiction aanleunt. Deze fictie is die van onze ziel, uit het diepste van ons wezen. Gevoelig voor kleur, de tijd, het verstrijken van de tijd: Tras-Os-Montes is een groot gedicht. Zoals die kinderen die zich in de tijd verliezen, zijn wij een volk die leven alsof de tijd niet bestond." (Manoel de Oliveira)