In 1987, kort voor de ineenstorting van de DDR, reisde Helke Misselwitz per trein van haar woonplaats bij Zwickau in het zuiden naar de noordkust van Oost-Duitsland. Onderweg ontmoette ze vrouwen van verschillende leeftijden en achtergronden, die ze filmde met een zeldzame tederheid en precisie. “Bijna veertig jaar lang is bij wet geregeld dat vrouwen juridisch en economisch gelijk zijn aan mannen,” aldus Misselwitz. “Maar wat is er in die veertig jaar gebeurd in het gedrag van mensen ten opzichte van elkaar? Dat is wat me interesseerde.” Verwijzend naar haar eigen biografie – ze werd geboren voor een gesloten spoorwegovergang – onderzoekt de filmmaker hoe vrouwen en meisjes leven in het “echte bestaande socialisme” en “hoe ze willen leven”. De vrouwen vertellen over hun teleurstellingen, verlangens en hoop: twee jonge punkers, een werkneemster in een brikettenfabriek, een Berlijnse econome of een 85-jarige dame die haar diamanten huwelijksjubileum viert. Nooit eerder waren mensen in de DDR zo openlijk en tegelijkertijd zo natuurlijk voor de camera verschenen om over hun omstandigheden en dromen te praten. De film met de programmatische titel “Vaarwel Winter” markeerde de onhoudbaarheid van het officiële standpunt. Het wees op een duidelijke omslag in de stemming in Oost-Duitsland, die een jaar later uiteindelijk uitbrak.

“The three structural elements in Winter Adé are the railroad journey, the intensive meetings with women, and the observation of daily life. The only fixed aspects of the film was that it begins with my birthplace in Zwickau and ends on a ferry on the sea. I definitely wanted to tell about myself in the beginning: by acci­dent, I was born on the road, in an ambulance, right in front of a closed railway gate. And this fact leads into the concept of a rail­way journey. Of course, the railroad is a very important means of transportation in the GDR, but its meaning as a poetic symbol is also clear. It points to the existence of closed borders and also to the internal structure [of the country]: there are many tracks in life, but generally you can’t depart from the one you’re on because the switches are operated by someone else.”

German spoken, English subtitles
Digitized and restored by DEFA